بهره (Interest) را می توان در اصطلاح، هزینه استفاده از سرمایه نامید . بهره بیشتر در مفاهیم وام و قرض تعریف می شود. بدین صورت که به بهای پول وام گرفته شده، نرخ بهره گفته می شود. هرگاه مبلغی پول برای مدت معینی به وام داده شود، مبلغی که در آینده وام گیرنده به وام دهنده می پردازد، بیش از مبلغ دریافتی اولیه خواهد بود. این پرداخت اضافی را می توان به صورت نسبت مابه ­التفاوت مبلغ دریافتی و مبلغ بازپرداخت در پایان یک دوره معین به کل پول دریافتی عنوان کرد . برای مثال اگر 1000 ریال با نرخ بهره سالانه 10% وام گرفته شود ، در پایان سال 1100 ریال باید بازپرداخت شود.

 دلایل واقعی وجود بهره

نظریات مختلفی درباره بوجود آمدن نرخ بهره برای پول قرض گرفته شده (وام) وجود دارد که در زیر به سه مورد اشاره خواهیم داشت :

نظریه محصول دهی زمین

در این نظریه علت وجود بهره را با قدرت بهره دهی زمین و اجاره زمین مرتبط می دانند. این گونه استدلال می کنند که وقتی می توانیم با پول زمینی بخریم و بدون کار کردن بر روی آن، افزونه ایجاد نماید. پس قاعدتا باید خود پول نیز نوعی بهره داشته باشد تا این تعادل برقرار شود. افراد مشهور هم این نظریه را قبول داشتند، از جمله : هنری جورج ، تورگو و ...
این نظریه در نگاه اول منطقی به نظر می رسد اما معین نیست که مثلا چرا صاحب زمین بارور که بهره دهی دارد حاضر است زمین خود را با پول که به ذات خود زایایی ندارد، مبادله نماید. از این دست سوالات را نمی توان با نظریه بهره دهی زمین پاسخ داد و به همین خاطر این نظریه هواداران زیادی پیدا نکرد.

نظریه بهره وری سرمایه

همه قبول داریم که سرمایه توانایی بهره وری دارد. بدین گونه که می گوییم سرمایه به صورت بالقوه توانایی این را دارد تا بهره وری ایجاد نماید. به عبارت دیگر سرمایه ابزاری برای تولید می باشد که باعث رونق تولید می شود و می تواند فرایند تولید را تقویت نماید. از طرفی پول نیز می تواند به سرمایه تبدیل شود و چون سرمایه به عنوان ابزاری برای تقویت فرایند تولید است پس باید معادل با سهم خود از این فرایند بهره ببرد. این نظریه توسط اقتصاد دانان کلاسیک ارائه شد. اما به نظر بسیاری از اقتصاد دانان بهره وری مثبت سرمایه می تواند به دلیل شرایط عرضه و تقاضای آن باشد و تحت شرایط خاصی که عرضه بسیار زیاد باشد این بهره وری می تواند به نزدیکی صفر نیز برسد.

نظریه پاداش خویشتن داری و صرفه جویی

انسان ذاتا اسراف کار است و علاقمند به مصرف کردن می باشد. به همین دلیل در صورت فقدان عامل انگیزه برای پس انداز  کمبود ابزار کار به وجود می آید و عدم تناسب بین عرضه و تقاضای بازارموجب بوجود آمدن بهره می شود. تعدادی از مردم که خویشتن داری می کنند و صرفه جویی پیشه می کنند برای این رفتار خود درآمد بهره را به عنوان پاداش دریافت می کنند. بر اساس این نظریه دلیل این صرفه جویی آینده نگری و یا پس انداز برای رفاه بیشتر در آینده نیست بلکه مردم تنها به این دلیل پس انداز می کنند چون در قبال این پس انداز و اندوختن سرمایه، بهره دریافت می کنند.

دلیل پولی وجود بهره

غیر از نظریاتی که در خصوص وجود بهره با استفاده از دلایل واقعی ذکر شد، دلیل دیگری نیز برای وجود نرخ بهره، تحت عنوان دلیل پولی ارائه شده که عبارتست از:

وام گیرندگان اغلب به علت محدودیت های خاصی که دارند، حاضرند با هر شرایطی که وام دهنده تعیین می کند وام را دریافت کنند. این رضایت برای قبول شرایط باعث این می شود تا وام دهنده گان حداکثر استفاده را از شرایط ببرند و  بهره خود را از این مبادله برداشت نمایند. حال فرض کنید دو نفر در شرایط یکسان را که هیچ گونه امکاناتی ندارند. و تنها یکی از آنها مقداری آذوغه و وسایل زندگی برای خود فراهم آورده است. فردی که این وسایل را ندارد پیشنهاد می دهد وسایل را به عنوان قرض از وی گرفته و با آنها شروع به کشاورزی نماید و هر زمان که اراده نماید عینأ وسایلش را به وی بازگرداند. حال اگر جای فرد دوم بودید چه می کردید؟ آیا وسایل را به صورت قرض می دادید و هیچ بهره ای دریافت نمی کردید؟

با یادآوری این نکته که ادوات و آذوقه ها در مرور زمان از گزند حیوانات و آب و هوا در امان نیستند و اگر آنها را قرض دهیم می توانیم در آینده و هر زمان که اراده کردیم وسایلی سالم و نو تحویل بگیریم، در می یابیم که قرض دادن و بهره گرفتن با مفهومی که در ذهن داریم تنها به این دلیل ایجاد شده که این توانایی را داریم تا از پول و سرمایه خود محافظت کنیم و یا آن را به سرمایه ای دیگر تبدیل نماییم. اما اگر شرایط فعلی برایمان فراهم نبود، حاضر بودیم تا حتی بدون دریافت بهره قرض بدهیم. در نتیجه دلیل پولی وجود بهره تنها به خاطر امکانات و تفاوت در شرایط هر فرد برای دریافت وام است.